توسعه بازی با جاوا اسکریپت و Canvas API: عمیق‌ترین گام‌ها در خلق دنیای تعاملی شما

توسعه بازی همواره یکی از جذاب‌ترین و چالش‌برانگیزترین حوزه‌های برنامه‌نویسی بوده است. در دنیای وب، با ظهور HTML5 و به ویژه عنصر <canvas>، ساخت بازی‌های دو بعدی (2D) بدون نیاز به پلاگین‌های جانبی و به صورت کاملاً بومی در مرورگرها، به واقعیتی قدرتمند تبدیل شد. جاوا اسکریپت به عنوان زبان بومی وب، پتانسیل بی‌نظیری برای جان بخشیدن به ایده‌های بازی‌سازی شما فراهم می‌کند. این مقاله یک راهنمای جامع و تخصصی برای توسعه‌دهندگانی است که قصد دارند با استفاده از جاوا اسکریپت و Canvas API، وارد دنیای هیجان‌انگیز بازی‌سازی وب شوند.

هدف ما فراتر از یک معرفی ساده است؛ ما به عمق مفاهیم، تکنیک‌ها و الگوهایی خواهیم رفت که شما را قادر می‌سازد بازی‌های پیچیده‌تر، بهینه‌تر و لذت‌بخش‌تری خلق کنید. از هسته مرکزی هر بازی یعنی “حلقه بازی” گرفته تا بهینه‌سازی‌های عملکردی و ساختاردهی کد، هر جنبه‌ای با جزئیات کامل مورد بررسی قرار خواهد گرفت. آماده‌اید تا بوم نقاشی دیجیتال خود را باز کنید و بذر دنیای بازی‌تان را بکارید؟

مقدمه‌ای بر توسعه بازی با جاوا اسکریپت و Canvas API

پیش از HTML5، بازی‌های وب عمدتاً به پلاگین‌هایی مانند Adobe Flash متکی بودند. این پلاگین‌ها، هرچند در زمان خود انقلابی بودند، اما با چالش‌هایی نظیر مشکلات امنیتی، مصرف بالای منابع و عدم پشتیبانی در دستگاه‌های موبایل مواجه بودند. با معرفی HTML5، به ویژه عنصر <canvas>، یک تغییر پارادایم بزرگ رخ داد.

عنصر <canvas> یک سطح گرافیکی پیکسلی را در HTML فراهم می‌کند که به جاوا اسکریپت اجازه می‌دهد تا به صورت مستقیم روی آن نقاشی کند. این رویکرد، بومی‌سازی کامل بازی‌های 2D در مرورگر را ممکن ساخت، بدون اینکه نیازی به هیچ پلاگین خارجی باشد. نتیجه؟ دسترسی‌پذیری بالاتر، عملکرد بهتر (به لطف بهینه‌سازی‌های مرورگر) و آینده‌ای روشن برای بازی‌های وب.

چرا جاوا اسکریپت و Canvas API انتخاب مناسبی هستند؟

• دسترسی‌پذیری و فراگیری: جاوا اسکریپت زبان بومی وب است و در هر مرورگری اجرا می‌شود. این بدان معناست که بازی شما به طور بالقوه برای میلیاردها کاربر در سراسر جهان قابل دسترسی است، بدون نیاز به نصب نرم‌افزار اضافی.
• منحنی یادگیری: برای توسعه‌دهندگانی که با جاوا اسکریپت آشنا هستند، Canvas API نسبتاً ساده و قابل درک است. این موضوع ورود به دنیای بازی‌سازی را تسهیل می‌کند.
• جامعه و ابزارها: جاوا اسکریپت بزرگترین جامعه توسعه‌دهندگان را دارد. منابع آموزشی فراوان، کتابخانه‌ها و ابزارهای اشکال‌زدایی (مانند ابزارهای توسعه‌دهنده مرورگر) به شما در این مسیر کمک می‌کنند.
• عملکرد بهبود یافته: مرورگرهای مدرن از شتاب‌دهنده سخت‌افزاری برای رندرینگ Canvas استفاده می‌کنند که منجر به عملکرد بسیار خوبی حتی برای بازی‌های پیچیده‌تر می‌شود. همچنین، تکنولوژی‌هایی مانند WebAssembly امکان ادغام کدهای با عملکرد بالا (مثلاً از C++) را در پروژه‌های جاوا اسکریپت فراهم می‌کنند.
• پلتفرم کراس‌پلتفرم: یک بازی ساخته شده با جاوا اسکریپت و Canvas می‌تواند به راحتی روی دسکتاپ، موبایل و حتی برخی کنسول‌های بازی که مرورگر وب دارند، اجرا شود.

این مقاله بر روی استفاده مستقیم و خالص از Canvas API تمرکز دارد (معروف به “Vanilla JS”). در حالی که فریم‌ورک‌های متعددی مانند Phaser.js یا Pixi.js بسیاری از پیچیدگی‌ها را برای شما مدیریت می‌کنند، درک عمیق از Canvas API به شما توانایی کنترل کامل، بهینه‌سازی‌های سفارشی و درک بهتری از نحوه کار این فریم‌ورک‌ها را می‌دهد.

آناتومی Canvas API: بوم نقاشی دیجیتال شما

عنصر <canvas> همانند یک بوم نقاشی خالی است که منتظر دستورات جاوا اسکریپت برای ترسیم اشکال، تصاویر و متن است. اما برای اینکه بتوانیم روی این بوم نقاشی کنیم، ابتدا باید “قلم‌مو” و “پالت رنگ” خود را به دست آوریم، که در دنیای Canvas API به آن “Rendering Context” می‌گویند.

مفاهیم پایه: <canvas> عنصر و Rendering Context

یک عنصر Canvas در HTML به شکل زیر تعریف می‌شود:

<canvas id="myGameCanvas" width="800" height="600"></canvas>

ویژگی‌های width و height اندازه بوم را بر حسب پیکسل مشخص می‌کنند. مهم است که این ویژگی‌ها را مستقیماً در تگ HTML یا از طریق جاوا اسکریپت تنظیم کنید، نه با CSS، زیرا تنظیم با CSS صرفاً ابعاد نمایشگر را تغییر می‌دهد و نه ابعاد داخلی رندرینگ را، که می‌تواند منجر به محتوای پیکسلی و تار شود.

برای دسترسی به بوم و شروع نقاشی، ابتدا باید ارجاعی به عنصر Canvas در جاوا اسکریپت بگیرید و سپس “Rendering Context” آن را دریافت کنید. رایج‌ترین کانتکست برای بازی‌های 2D، کانتکست “2d” است:

const canvas = document.getElementById('myGameCanvas');
const ctx = canvas.getContext('2d');

if (!ctx) {
    console.error('مرورگر شما از Canvas API پشتیبانی نمی‌کند!');
}

متغیر ctx (کوتاه شده برای context) شیئی است که تمام متدها و ویژگی‌های لازم برای ترسیم روی بوم را در اختیار شما قرار می‌دهد.

شروع به کار: راه‌اندازی و اولین نقاشی

قبل از هر ترسیمی، معمولاً نیاز داریم بوم را پاک کنیم تا فریم قبلی از بین برود. این کار با متد clearRect() انجام می‌شود:

// پاک کردن کل بوم
ctx.clearRect(0, 0, canvas.width, canvas.height);

این متد یک مستطیل شفاف را در مختصات مشخص شده (x, y, width, height) ترسیم می‌کند.

ابزارهای ترسیم پایه: مستطیل‌ها، خطوط، مسیرها و اشکال سفارشی

Canvas API مجموعه‌ای غنی از ابزارهای ترسیم را ارائه می‌دهد:

الف. مستطیل‌ها:

• ctx.fillRect(x, y, width, height);: یک مستطیل پر شده با رنگ فعلی ترسیم می‌کند.
• ctx.strokeRect(x, y, width, height);: یک مستطیل با خط‌کشی (stroke) ترسیم می‌کند.
• ctx.clearRect(x, y, width, height);: یک مستطیل شفاف (پاک کردن) ترسیم می‌کند.

ctx.fillStyle = 'blue'; // تنظیم رنگ پرکننده
ctx.fillRect(50, 50, 100, 75); // یک مستطیل آبی رنگ در مختصات 50,50 با ابعاد 100x75

ctx.strokeStyle = 'red'; // تنظیم رنگ خط‌کشی
ctx.lineWidth = 5; // تنظیم ضخامت خط
ctx.strokeRect(200, 50, 100, 75); // یک مستطیل با خط قرمز

ب. خطوط و مسیرها (Paths):

برای ترسیم اشکال پیچیده‌تر، باید از مفهوم “مسیرها” استفاده کنید. یک مسیر مجموعه‌ای از دستورات ترسیم است که با beginPath() شروع شده، با متدهای ترسیم خط و منحنی ادامه یافته و با stroke() یا fill() به پایان می‌رسد.

• ctx.beginPath();: شروع یک مسیر جدید.
• ctx.moveTo(x, y);: قلم را به مختصات (x, y) حرکت می‌دهد بدون ترسیم.
• ctx.lineTo(x, y);: یک خط از موقعیت فعلی قلم به (x, y) ترسیم می‌کند.
• ctx.arc(x, y, radius, startAngle, endAngle, counterClockwise);: یک کمان یا دایره ترسیم می‌کند. زوایا بر حسب رادیان هستند.
• ctx.closePath();: مسیر را به نقطه شروع آن متصل می‌کند (اختیاری).
• ctx.stroke();: مسیر ترسیم شده را خط‌کشی می‌کند.
• ctx.fill();: مسیر ترسیم شده را پر می‌کند.

// ترسیم یک مثلث
ctx.beginPath();
ctx.moveTo(300, 150);
ctx.lineTo(350, 200);
ctx.lineTo(250, 200);
ctx.closePath(); // بستن مثلث (خط از 250,200 به 300,150)
ctx.fillStyle = 'green';
ctx.fill();
ctx.strokeStyle = 'darkgreen';
ctx.stroke();

// ترسیم یک دایره
ctx.beginPath();
ctx.arc(450, 100, 40, 0, Math.PI * 2, false); // x, y, شعاع, شروع زاویه, پایان زاویه, جهت
ctx.fillStyle = 'purple';
ctx.fill();

کار با تصاویر و پیکسل‌ها

بازی‌های مدرن به ندرت فقط از اشکال هندسی ساده استفاده می‌کنند. بارگذاری و ترسیم تصاویر (Sprites) بخش جدایی‌ناپذیری از آن‌هاست. متد drawImage() قدرتمندترین ابزار برای این کار است.

const playerImage = new Image();
playerImage.src = 'player.png'; // مسیر تصویر بازیکن

playerImage.onload = () => {
    // ترسیم کل تصویر در مختصات 100, 100
    ctx.drawImage(playerImage, 100, 100);

    // ترسیم بخشی از تصویر (برای sprite sheet ها)
    // sx, sy, sWidth, sHeight: مختصات منبع (sprite sheet)
    // dx, dy, dWidth, dHeight: مختصات مقصد (canvas)
    ctx.drawImage(playerImage, 
                  0, 0, 32, 32, // بخش 32x32 پیکسل از بالای سمت چپ تصویر
                  200, 100, 64, 64); // در مختصات 200,100 با ابعاد 64x64 ترسیم شود
};

drawImage() سه امضای (signature) مختلف دارد که به شما اجازه می‌دهد کل تصویر را بکشید یا فقط بخشی از یک “sprite sheet” را بر روی بوم خود ترسیم کنید. این قابلیت برای انیمیشن‌ها و شخصیت‌پردازی‌های پیچیده حیاتی است.

برای دستکاری مستقیم پیکسل‌ها (مثلاً برای افکت‌های ویژه، فیلترها یا تشخیص برخورد پیکسلی)، می‌توانید از getImageData() و putImageData() استفاده کنید. این متدها یک شیء ImageData را برمی‌گردانند که حاوی آرایه‌ای از بایت‌ها برای مقادیر RGBA (قرمز، سبز، آبی، آلفا) هر پیکسل است.

ترانسفورمیشن‌ها: مقیاس‌گذاری، چرخش و جابه‌جایی

Canvas API به شما اجازه می‌دهد تا کل بوم یا یک بخش خاص از آن را تبدیل (Transform) کنید، بدون اینکه نیاز به محاسبه دستی مختصات جدید داشته باشید. این تبدیلات شامل جابه‌جایی (translate)، چرخش (rotate) و مقیاس‌گذاری (scale) می‌شوند.

• ctx.translate(x, y);: نقطه مبدا (0,0) را به (x,y) جابه‌جا می‌کند.
• ctx.rotate(angle);: بوم را حول نقطه مبدا چرخانده (زاویه بر حسب رادیان).
• ctx.scale(x, y);: بوم را در راستای محور x به میزان x و در راستای محور y به میزان y مقیاس‌بندی می‌کند.

نکته حیاتی هنگام استفاده از ترانسفورمیشن‌ها، مفهوم “حالت کانتکست” (Context State) است. هر بار که یک ترانسفورمیشن اعمال می‌کنید، آن تغییرات روی تمام ترسیم‌های بعدی تأثیر می‌گذارد. برای جلوگیری از تداخل، باید وضعیت فعلی کانتکست را قبل از اعمال ترانسفورمیشن ذخیره کنید و پس از اتمام ترسیم‌های مربوطه، آن را بازیابی کنید:

• ctx.save();: وضعیت فعلی کانتکست (شامل ترانسفورمیشن‌ها، رنگ‌ها، ضخامت خط و …) را ذخیره می‌کند.
• ctx.restore();: آخرین وضعیت ذخیره شده کانتکست را بازیابی می‌کند.

// ترسیم مستطیل عادی
ctx.fillStyle = 'orange';
ctx.fillRect(100, 100, 50, 50);

ctx.save(); // ذخیره وضعیت کنونی

ctx.translate(200, 100); // جابه‌جایی مبدا به (200,100)
ctx.rotate(Math.PI / 4); // چرخش 45 درجه (رادیان)
ctx.fillStyle = 'purple';
ctx.fillRect(0, 0, 50, 50); // این مستطیل در مبدا جدید ترسیم می‌شود (عملاً در 200,100 نسبت به بوم اصلی) و چرخش می‌یابد

ctx.restore(); // بازیابی وضعیت اصلی کانتکست (ترانسفورمیشن‌ها حذف می‌شوند)

// ترسیم مستطیل دیگر در وضعیت عادی
ctx.fillStyle = 'red';
ctx.fillRect(300, 100, 50, 50);

با ترکیب این ابزارهای پایه، شما می‌توانید هر شیء دو بعدی را روی بوم خود ترسیم و متحرک‌سازی کنید. اما یک بازی واقعی به چیزی فراتر از ترسیم اشیاء ثابت نیاز دارد: به یک قلب تپنده نیاز دارد که وضعیت بازی را به طور مداوم به‌روزرسانی و رندر کند.

حلقه بازی (Game Loop): قلب تپنده هر بازی

هر بازی ویدئویی، چه یک بازی ساده با Canvas API باشد و چه یک عنوان AAA پیچیده، حول یک مفهوم اساسی به نام “حلقه بازی” یا “Game Loop” بنا شده است. حلقه بازی یک فرایند بی‌نهایت تکرارشونده است که وظیفه اصلی آن به‌روزرسانی وضعیت بازی (مثلاً موقعیت بازیکن، وضعیت دشمنان، وضعیت برخوردها و …) و سپس رندر کردن (ترسیم) این وضعیت به‌روز شده روی صفحه نمایش است.

مفهوم حلقه بازی

یک حلقه بازی ساده از دو مرحله اصلی تشکیل شده است که به ترتیب و در هر تکرار اجرا می‌شوند:

1. Update (به‌روزرسانی): در این مرحله، منطق بازی اجرا می‌شود. این شامل:
   • پردازش ورودی کاربر (فشار دادن کلیدها، کلیک ماوس).
   • به‌روزرسانی موقعیت اشیاء بر اساس سرعت و جهت حرکت آن‌ها.
   • اجرای هوش مصنوعی دشمنان.
   • بررسی برخورد بین اشیاء.
   • مدیریت فیزیک (جاذبه، نیروها).
   • تغییرات در امتیاز، وضعیت سلامتی، و سایر متغیرهای بازی.
2. Draw / Render (ترسیم / رندر): در این مرحله، تمام اشیاء بازی با وضعیت‌های جدیدشان روی بوم ترسیم می‌شوند. این شامل:
   • پاک کردن فریم قبلی از بوم.
   • ترسیم پس‌زمینه.
   • ترسیم بازیکن، دشمنان، گلوله‌ها و سایر اشیاء متحرک.
   • ترسیم رابط کاربری (UI) مانند امتیاز، نوار سلامتی و متن.

این دو مرحله به صورت متناوب و با سرعت بالا اجرا می‌شوند تا توهم حرکت و پویایی در بازی ایجاد شود.

`requestAnimationFrame` در مقابل `setInterval`/`setTimeout`

در گذشته، توسعه‌دهندگان از setInterval() برای ایجاد حلقه بازی استفاده می‌کردند. با این حال، requestAnimationFrame() به عنوان راه حل بهینه و استاندارد برای انیمیشن‌های مبتنی بر مرورگر ظهور کرده است و مزایای قابل توجهی نسبت به setInterval() دارد:

• همگام‌سازی با نرخ تازه‌سازی مرورگر: requestAnimationFrame() تضمین می‌کند که تابع callback شما دقیقاً قبل از اینکه مرورگر صفحه را بازسازی کند، فراخوانی می‌شود. این به معنای انیمیشن‌های روان‌تر، بدون لرزش (jank) و استفاده بهینه از منابع است. setInterval() این تضمین را نمی‌دهد و ممکن است فریم‌ها را در زمانی که مرورگر آماده نیست رندر کند.
• بهینه‌سازی مصرف باتری: وقتی تب مرورگر شما در پس‌زمینه (inactive) قرار دارد، requestAnimationFrame() به طور خودکار متوقف می‌شود و از هدر رفتن منابع CPU و باتری جلوگیری می‌کند. setInterval() همچنان در پس‌زمینه نیز اجرا می‌شود مگر اینکه به صورت دستی متوقف شود.
• عدم دراپ فریم: با requestAnimationFrame()، مرورگر تصمیم می‌گیرد که چه زمانی فریم بعدی را رندر کند. این به مرورگر اجازه می‌دهد تا بار کاری را بهینه‌سازی کرده و از دراپ شدن فریم‌ها جلوگیری کند، به خصوص در دستگاه‌های با نرخ تازه‌سازی بالا (مثلاً 120Hz).

به همین دلایل، requestAnimationFrame() انتخاب قطعی برای ساخت حلقه‌های بازی در وب است.

ساختار یک حلقه بازی کارآمد: Update و Draw

یک حلقه بازی معمولی با requestAnimationFrame() به شکل زیر سازماندهی می‌شود:

let lastTime = 0;
let deltaTime = 0; // زمان سپری شده از فریم قبلی

function gameLoop(timestamp) {
    // timestamp: زمانی که requestAnimationFrame() این فریم را فراخوانی کرده است (میلی‌ثانیه)

    deltaTime = timestamp - lastTime;
    lastTime = timestamp;

    // 1. مرحله به‌روزرسانی (Update)
    update(deltaTime);

    // 2. مرحله ترسیم (Draw)
    draw();

    // درخواست فریم بعدی
    requestAnimationFrame(gameLoop);
}

function update(deltaTime) {
    // منطق به‌روزرسانی وضعیت بازی در اینجا
    // مثال:
    // player.x += player.speed * (deltaTime / 1000); // حرکت وابسته به زمان
    // enemies.forEach(enemy => enemy.update(deltaTime));
    // checkCollisions();
}

function draw() {
    // پاک کردن بوم
    ctx.clearRect(0, 0, canvas.width, canvas.height);

    // ترسیم اشیاء بازی
    // example:
    // background.draw(ctx);
    // player.draw(ctx);
    // enemies.forEach(enemy => enemy.draw(ctx));
    // ui.draw(ctx);
}

// شروع حلقه بازی
requestAnimationFrame(gameLoop);

مفهوم deltaTime بسیار مهم است. به جای اینکه سرعت حرکت اشیاء را بر اساس تعداد فریم‌ها تعریف کنید (مثلاً بازیکن هر فریم 5 پیکسل حرکت کند)، آن را بر اساس زمان سپری شده بین فریم‌ها (deltaTime) محاسبه کنید. این تضمین می‌کند که بازی شما با سرعت ثابت و یکنواختی اجرا می‌شود، صرف نظر از اینکه نرخ فریم (FPS) سیستم کاربر بالا باشد یا پایین. مثلاً اگر یک بازیکن در هر ثانیه 100 پیکسل حرکت کند، صرف نظر از اینکه بازی با 30 FPS یا 60 FPS اجرا شود، مسافت طی شده در یک ثانیه همواره ثابت خواهد بود.

با این ساختار پایه، شما آماده‌اید تا اجزای متحرک بازی خود را اضافه کنید.

تعامل با کاربر و تشخیص برخورد

یک بازی بدون تعامل با کاربر و واکنش به رویدادها، صرفاً یک انیمیشن است. بخش مهمی از هر بازی، مدیریت ورودی‌ها (مانند کیبورد و ماوس) و همچنین تشخیص اینکه اشیاء مختلف در دنیای بازی با یکدیگر برخورد کرده‌اند، می‌باشد.

ورودی‌های کاربر: کیبورد و ماوس

جاوا اسکریپت از طریق Event Listenerها به شما اجازه می‌دهد تا به رویدادهای ورودی از کیبورد و ماوس گوش دهید.

الف. ورودی کیبورد:

برای کنترل شخصیت یا اشیاء با کیبورد، معمولاً به رویدادهای keydown و keyup گوش می‌دهیم. رویداد keydown زمانی اتفاق می‌افتد که یک کلید فشرده شود، و keyup زمانی که کلید رها شود.

const keys = {}; // شیئی برای ذخیره وضعیت فعلی کلیدها

window.addEventListener('keydown', (e) => {
    keys[e.key] = true; // کلید فشرده شده است
    // console.log(e.key + ' pressed');
});

window.addEventListener('keyup', (e) => {
    keys[e.key] = false; // کلید رها شده است
    // console.log(e.key + ' released');
});

// در تابع update() حلقه بازی:
// function update(deltaTime) {
//     if (keys['ArrowRight']) {
//         player.x += player.speed * (deltaTime / 1000);
//     }
//     if (keys['ArrowLeft']) {
//         player.x -= player.speed * (deltaTime / 1000);
//     }
//     // ... سایر کلیدها
// }

استفاده از یک شیء keys برای نگهداری وضعیت کلیدها (به جای پردازش مستقیم حرکت در keydown) این امکان را می‌دهد که چندین کلید به صورت همزمان فشرده شوند و حرکت بازیکن روان‌تر باشد. همچنین، این رویکرد به ما اجازه می‌دهد حرکت را در حلقه update بازی، که در آن کنترل سرعت با deltaTime انجام می‌شود، مدیریت کنیم.

ب. ورودی ماوس:

برای بازی‌هایی که نیاز به اشاره‌گر ماوس یا کلیک دارند، از رویدادهای mousemove و click استفاده می‌کنیم.

const mouse = {
    x: 0,
    y: 0,
    clicked: false
};

canvas.addEventListener('mousemove', (e) => {
    // محاسبه موقعیت ماوس نسبت به Canvas
    const rect = canvas.getBoundingClientRect();
    mouse.x = e.clientX - rect.left;
    mouse.y = e.clientY - rect.top;
});

canvas.addEventListener('mousedown', (e) => {
    mouse.clicked = true;
});

canvas.addEventListener('mouseup', (e) => {
    mouse.clicked = false;
});

// در تابع update() حلقه بازی:
// if (mouse.clicked) {
//     // مثلاً شلیک کردن یا انتخاب چیزی
// }
// // اشیاء را به سمت mouse.x, mouse.y حرکت دهید

مهم است که مختصات ماوس را نسبت به عنصر Canvas (با استفاده از getBoundingClientRect()) تنظیم کنید، نه نسبت به کل صفحه مرورگر، تا حرکت دقیق و صحیح باشد.

تشخیص برخورد (Collision Detection) برای اشکال هندسی پایه

تشخیص برخورد یکی از پایه‌های اساسی در بازی‌ها است. با Canvas API، معمولاً با اشکال هندسی ساده مانند مستطیل‌ها و دایره‌ها کار می‌کنیم.

الف. تشخیص برخورد AABB (Axis-Aligned Bounding Box) برای مستطیل‌ها:

این رایج‌ترین و ساده‌ترین روش برای تشخیص برخورد بین دو مستطیل هم‌راستا با محورها (یعنی بدون چرخش) است.

function checkAABBCollision(rect1, rect2) {
    return rect1.x < rect2.x + rect2.width &&
           rect1.x + rect1.width > rect2.x &&
           rect1.y < rect2.y + rect2.height &&
           rect1.y + rect1.height > rect2.y;
}

// مثال استفاده (در تابع update):
// const playerRect = {x: player.x, y: player.y, width: player.width, height: player.height};
// const enemyRect = {x: enemy.x, y: enemy.y, width: enemy.width, height: enemy.height};

// if (checkAABBCollision(playerRect, enemyRect)) {
//     console.log('برخورد! بازیکن آسیب دید.');
//     // logic for collision response
// }

این تابع چک می‌کند که آیا دو مستطیل در راستای X و Y با یکدیگر همپوشانی دارند یا خیر. اگر در هر دو راستا همپوشانی وجود داشته باشد، به معنای برخورد است.

ب. تشخیص برخورد دایره-دایره:

این روش بر اساس فاصله بین مراکز دو دایره و مجموع شعاع‌های آن‌ها کار می‌کند.

function checkCircleCollision(circle1, circle2) {
    const dx = circle1.x - circle2.x;
    const dy = circle1.y - circle2.y;
    const distance = Math.sqrt(dx * dx + dy * dy); // محاسبه فاصله اقلیدسی

    return distance < circle1.radius + circle2.radius;
}

// مثال استفاده:
// const bulletCircle = {x: bullet.x, y: bullet.y, radius: bullet.radius};
// const targetCircle = {x: target.x, y: target.y, radius: target.radius};

// if (checkCircleCollision(bulletCircle, targetCircle)) {
//     console.log('شلیک به هدف!');
//     // logic for collision response
// }

این فرمول فاصله بین مراکز را محاسبه می‌کند و اگر این فاصله کمتر از مجموع شعاع‌های دو دایره باشد، به معنای برخورد است.

برای اشکال پیچیده‌تر، نیاز به الگوریتم‌های پیشرفته‌تری مانند SAT (Separating Axis Theorem) یا استفاده از موتورهای فیزیک (مانند Box2D.js) دارید.

مدیریت حالت‌های بازی (Game States)

یک بازی معمولاً در حالت‌های مختلفی قرار دارد: منوی اصلی، در حال بازی، مکث، پایان بازی و ... مدیریت این حالت‌ها با استفاده از یک "ماشین حالت" (State Machine) ساده، کد شما را سازماندهی شده و قابل نگهداری می‌کند.

const GAME_STATE = {
    MENU: 'MENU',
    PLAYING: 'PLAYING',
    PAUSED: 'PAUSED',
    GAME_OVER: 'GAME_OVER'
};

let currentGameState = GAME_STATE.MENU;

function update(deltaTime) {
    switch (currentGameState) {
        case GAME_STATE.MENU:
            // logic for menu
            // if (userClicksStartButton) currentGameState = GAME_STATE.PLAYING;
            break;
        case GAME_STATE.PLAYING:
            // main game logic
            // if (playerDies) currentGameState = GAME_STATE.GAME_OVER;
            // if (keys['Escape']) currentGameState = GAME_STATE.PAUSED;
            break;
        case GAME_STATE.PAUSED:
            // logic for pause menu
            // if (keys['Escape']) currentGameState = GAME_STATE.PLAYING;
            break;
        case GAME_STATE.GAME_OVER:
            // logic for game over screen
            // if (userClicksRestart) currentGameState = GAME_STATE.MENU;
            break;
    }
}

function draw() {
    ctx.clearRect(0, 0, canvas.width, canvas.height); // پاک کردن بوم

    switch (currentGameState) {
        case GAME_STATE.MENU:
            // draw menu elements
            ctx.fillText('Press SPACE to Start', canvas.width / 2, canvas.height / 2);
            break;
        case GAME_STATE.PLAYING:
            // draw all game objects
            // player.draw(ctx);
            // enemies.forEach(enemy => enemy.draw(ctx));
            break;
        case GAME_STATE.PAUSED:
            // draw game objects lightly + pause overlay
            // player.draw(ctx);
            // ctx.fillStyle = 'rgba(0,0,0,0.5)';
            // ctx.fillRect(0,0,canvas.width, canvas.height);
            // ctx.fillStyle = 'white';
            ctx.fillText('PAUSED', canvas.width / 2, canvas.height / 2);
            break;
        case GAME_STATE.GAME_OVER:
            // draw game over screen
            ctx.fillText('GAME OVER! Press R to Restart', canvas.width / 2, canvas.height / 2);
            break;
    }
}

با استفاده از این ساختار، مدیریت پیچیدگی‌های بازی‌های بزرگتر آسان‌تر می‌شود، زیرا هر حالت مسئول منطق و رندرینگ خاص خود است.

بهینه‌سازی عملکرد و مدیریت منابع

هرچند جاوا اسکریپت و مرورگرهای مدرن قدرتمند شده‌اند، اما بازی‌ها ذاتاً عملیات فشرده‌ای هستند و بهینه‌سازی عملکرد برای ارائه یک تجربه روان به کاربر حیاتی است. همچنین مدیریت بهینه منابع (تصاویر، صداها) از اهمیت بالایی برخوردار است.

تکنیک‌های بهینه‌سازی: کَش کردن، مدیریت تعداد Draw Callها

• کَش کردن (Caching) ترسیم‌ها: اگر بخشی از بازی شما (مثلاً یک پس‌زمینه ثابت یا یک المان رابط کاربری که زیاد تغییر نمی‌کند) پیچیده است و هر فریم نیاز به ترسیم مجدد ندارد، آن را یک بار روی یک `OffscreenCanvas` یا یک `HTMLCanvasElement` دیگر ترسیم کنید و سپس آن را به عنوان یک تصویر (`drawImage`) روی بوم اصلی خود بکشید. این کار باعث کاهش تعداد "Draw Call"ها (دستورات ترسیم به GPU) و بهبود عملکرد می‌شود.

    // Offscreen Canvas example for pre-rendering complex background
    // const backgroundCanvas = document.createElement('canvas');
    // backgroundCanvas.width = canvas.width;
    // backgroundCanvas.height = canvas.height;
    // const bgCtx = backgroundCanvas.getContext('2d');
    // // Draw complex background elements onto bgCtx once
    // // Then in main draw loop: ctx.drawImage(backgroundCanvas, 0, 0);
    

• پرهیز از عملیات پرهزینه در حلقه بازی: عملیاتی مانند تغییر فونت، رنگ، سایه، یا اعمال فیلترها (filter) روی ctx می‌توانند پرهزینه باشند. سعی کنید این تنظیمات را فقط زمانی که واقعاً نیاز دارید تغییر دهید یا از قبل روی یک canvas دیگر رندر کنید.
• استفاده از اعداد صحیح برای مختصات: رندرینگ زیرپیکسلی (sub-pixel rendering) می‌تواند باعث تار شدن تصاویر یا مصرف منابع بیشتر شود. اگر اشیاء شما همیشه روی پیکسل‌های کامل قرار بگیرند، از Math.floor() یا Math.round() برای مختصات x و y استفاده کنید.
• فیلتر کردن Sprite ها: اگر از sprite sheet های بزرگ استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که فیلترینگ تصویر (image smoothing) خاموش است تا تصاویر پیکسلی شما تار نشوند و در عین حال عملکرد نیز بهبود یابد: ctx.imageSmoothingEnabled = false;
• بهینه‌سازی `save()` و `restore()`: این توابع در Canvas API برای ذخیره و بازیابی حالت گرافیکی استفاده می‌شوند. استفاده بیش از حد از آن‌ها می‌تواند سربار (overhead) داشته باشد، زیرا کانتکست باید حالت داخلی خود را کپی کند. سعی کنید آن‌ها را فقط در صورت لزوم و در محدوده کوچک استفاده کنید.

استفاده از OffscreenCanvas و Web Workers

جاوا اسکریپت به صورت تک رشته‌ای (single-threaded) اجرا می‌شود. این بدان معناست که اگر عملیات سنگینی را در حلقه اصلی بازی انجام دهید، رابط کاربری قفل شده و دچار "فریز" (jank) می‌شود. Web Workers راه حلی برای این مشکل هستند که به شما اجازه می‌دهند اسکریپت‌هایی را در یک رشته پس‌زمینه (background thread) اجرا کنید، بدون اینکه UI اصلی را مسدود کنند.

OffscreenCanvas به عنوان توسعه‌ای برای Canvas API، به شما اجازه می‌دهد عملیات رندرینگ را در یک Web Worker انجام دهید. این برای بازی‌های پیچیده که نیاز به محاسبات سنگین فیزیک، هوش مصنوعی یا رندرینگ گرافیکی در پس‌زمینه دارند، بسیار مفید است.

// در فایل اصلی بازی (main.js):
// const worker = new Worker('renderWorker.js');
// const offscreen = canvas.transferControlToOffscreen(); // انتقال کنترل Canvas به worker
// worker.postMessage({ canvas: offscreen }, [offscreen]); // ارسال OffscreenCanvas به worker

// در فایل Web Worker (renderWorker.js):
// let offscreenCanvas, ctx;
// onmessage = function(e) {
//     if (e.data.canvas) {
//         offscreenCanvas = e.data.canvas;
//         ctx = offscreenCanvas.getContext('2d');
//         // Start rendering loop in worker
//         // requestAnimationFrame(gameLoopInWorker);
//     }
//     // Process other messages (e.g., game state updates)
// };

با این رویکرد، محاسبات و ترسیمات سنگین در یک رشته جداگانه انجام می‌شوند و رشته اصلی برای تعاملات کاربر و به روزرسانی‌های سبک‌تر آزاد می‌ماند.

تکنیک‌های بارگذاری بهینه منابع (Assets)

بازی‌ها معمولاً به تصاویر، صداها و سایر منابع خارجی متکی هستند. بارگذاری همزمان و مدیریت این منابع برای جلوگیری از تأخیر (lag) در شروع بازی ضروری است.

const assetsToLoad = [
    { name: 'playerSprite', src: 'images/player.png', type: 'image' },
    { name: 'backgroundMusic', src: 'audio/bgm.mp3', type: 'audio' },
    // ...
];

const loadedAssets = {};
let assetsLoadedCount = 0;

function loadAsset(asset) {
    return new Promise((resolve, reject) => {
        if (asset.type === 'image') {
            const img = new Image();
            img.onload = () => {
                loadedAssets[asset.name] = img;
                resolve();
            };
            img.onerror = reject;
            img.src = asset.src;
        } else if (asset.type === 'audio') {
            const audio = new Audio();
            audio.oncanplaythrough = () => { // Ensure audio is fully buffered
                loadedAssets[asset.name] = audio;
                resolve();
            };
            audio.onerror = reject;
            audio.src = asset.src;
        }
    });
}

function loadAllAssets() {
    const promises = assetsToLoad.map(asset => loadAsset(asset));

    Promise.all(promises)
        .then(() => {
            console.log('تمام منابع بارگذاری شدند!');
            // Start the game loop or transition to main menu
            // requestAnimationFrame(gameLoop);
        })
        .catch(error => {
            console.error('خطا در بارگذاری منابع:', error);
        });
}

// loadAllAssets();

استفاده از Promise.all() به شما امکان می‌دهد تا منتظر بمانید تا تمام منابع به صورت همزمان بارگذاری شوند، و سپس بازی را شروع کنید. این کار تجربه کاربری بهتری را ارائه می‌دهد و از نمایش اشیاء ناقص یا بارگذاری تدریجی جلوگیری می‌کند.

پروفایلینگ و دیباگینگ

ابزارهای توسعه‌دهنده مرورگر (Browser Developer Tools) برای پروفایلینگ و دیباگینگ عملکرد بازی شما حیاتی هستند:

• پنل Performance: برای شناسایی گلوگاه‌های عملکردی، رندرینگ فریم‌ها، مصرف CPU و GPU و شناسایی توابعی که بیشترین زمان را مصرف می‌کنند.
• پنل Memory: برای بررسی مصرف حافظه، شناسایی نشت حافظه (memory leaks) که می‌تواند به تدریج بازی را کند کند.
• Console: برای لاگ کردن اطلاعات، نمایش خطاها و هشدارها.
• Source Tab: برای قرار دادن نقاط شکست (breakpoints) و دنبال کردن اجرای کد خط به خط.

یادگیری نحوه استفاده موثر از این ابزارها برای هر توسعه‌دهنده بازی یک مهارت ضروری است.

فراتر از پایه: مفاهیم پیشرفته‌تر در توسعه بازی 2D

پس از تسلط بر اصول Canvas API و حلقه بازی، می‌توانید به سمت مفاهیم پیشرفته‌تری حرکت کنید که به بازی‌های شما عمق و پویایی بیشتری می‌بخشند.

موتورهای فیزیک سبک‌وزن

محاسبات فیزیک مانند جاذبه، نیروها، اصطکاک و واکنش‌های برخورد می‌تواند پیچیده باشد. در حالی که می‌توانید خودتان یک سیستم فیزیک ساده را پیاده‌سازی کنید، استفاده از کتابخانه‌های فیزیک سبک‌وزن مانند Matter.js یا p2.js (که نسخه‌های 2D Box2D هستند) می‌تواند به شدت در زمان و تلاش شما صرفه‌جویی کند. این موتورها قابلیت‌هایی مانند:

• اجسام صلب (Rigid Bodies): اشیائی که توسط نیروها و برخوردهای فیزیکی کنترل می‌شوند.
• اشکال برخورد (Collision Shapes): دایره‌ها، مستطیل‌ها، چندضلعی‌ها برای تشخیص دقیق‌تر برخورد.
• مفاصل (Joints): برای اتصال اجسام به یکدیگر.
• موتورهای حل برخورد: برای جلوگیری از همپوشانی اجسام.

استفاده از این کتابخانه‌ها به شما امکان می‌دهد روی منطق بازی خود تمرکز کنید، در حالی که پیچیدگی‌های فیزیک به عهده آن‌هاست.

سیستم‌های ذرات (Particle Systems)

سیستم‌های ذرات برای ایجاد افکت‌های بصری جذاب مانند انفجارها، دود، آتش، آب، گرد و غبار، جادو یا ردپای دنباله‌دار استفاده می‌شوند. یک سیستم ذرات شامل:

• امیتر (Emitter): یک نقطه یا ناحیه که ذرات را تولید می‌کند.
• ذره (Particle): هر ذره یک موجودیت کوچک با ویژگی‌های خاص خود (موقعیت، سرعت، رنگ، اندازه، عمر، شفافیت) است.
• به‌روزرسانی و ترسیم: در هر فریم، ذرات بر اساس سرعت و نیروهای اعمال شده به‌روزرسانی می‌شوند و سپس ترسیم می‌گردند. ذرات پس از اتمام عمرشان حذف می‌شوند.

class Particle {
    constructor(x, y, color, size, speedX, speedY, life) {
        this.x = x;
        this.y = y;
        this.color = color;
        this.size = size;
        this.speedX = speedX;
        this.speedY = speedY;
        this.life = life; // lifespan in milliseconds
        this.alpha = 1;
        this.markedForDeletion = false;
    }

    update(deltaTime) {
        this.x += this.speedX * (deltaTime / 1000);
        this.y += this.speedY * (deltaTime / 1000);
        this.life -= deltaTime;
        this.alpha = this.life / 1000; // Fade out over time
        if (this.life <= 0) this.markedForDeletion = true;
    }

    draw(ctx) {
        ctx.save();
        ctx.globalAlpha = this.alpha; // Apply transparency
        ctx.fillStyle = this.color;
        ctx.beginPath();
        ctx.arc(this.x, this.y, this.size / 2, 0, Math.PI * 2);
        ctx.fill();
        ctx.restore();
    }
}

// In game loop:
// const particles = [];
// function updateParticles(deltaTime) {
//     particles.forEach(p => p.update(deltaTime));
//     particles = particles.filter(p => !p.markedForDeletion);
// }
// function drawParticles(ctx) {
//     particles.forEach(p => p.draw(ctx));
// }
// // On explosion:
// // for (let i = 0; i < 20; i++) {
// //     particles.push(new Particle(expX, expY, 'yellow', 10, Math.random() * 200 - 100, Math.random() * 200 - 100, 1000));
// // }

لایه بندی (Parallax Scrolling) برای عمق

Parallax scrolling تکنیکی است که در آن لایه‌های پس‌زمینه با سرعت‌های متفاوتی نسبت به لایه‌های پیش‌زمینه حرکت می‌کنند و توهم عمق و سه‌بعدی بودن را در یک محیط دو بعدی ایجاد می‌کنند. این اثر با ترسیم چندین لایه تصویر پس‌زمینه در سرعت‌های مختلف حرکت نسبت به دوربین یا بازیکن حاصل می‌شود.

class Layer {
    constructor(image, speedModifier) {
        this.image = image;
        this.speedModifier = speedModifier;
        this.x = 0;
        this.y = 0;
        this.width = image.width;
        this.height = image.height;
    }

    update(playerSpeed, deltaTime) {
        // Calculate speed based on player movement and modifier
        // Assuming playerSpeed is pixels per second
        this.x -= (playerSpeed * this.speedModifier) * (deltaTime / 1000);
        if (this.x < -this.width) { // When layer goes off screen, reset it
            this.x = 0;
        }
    }

    draw(ctx) {
        // Draw the image twice to create seamless scrolling
        ctx.drawImage(this.image, this.x, this.y, this.width, this.height);
        ctx.drawImage(this.image, this.x + this.width, this.y, this.width, this.height);
    }
}

// In game setup:
// const bgLayer1 = new Layer(loadImage('layer1.png'), 0.2);
// const bgLayer2 = new Layer(loadImage('layer2.png'), 0.5);
// const layers = [bgLayer1, bgLayer2];

// In game loop:
// function update(deltaTime) {
//     layers.forEach(layer => layer.update(player.speed, deltaTime));
//     // ...
// }
// function draw() {
//     ctx.clearRect(...);
//     layers.forEach(layer => layer.draw(ctx));
//     // ...
// }

صدا و موسیقی در بازی‌ها

صدا و موسیقی عنصر حیاتی برای غوطه‌ور کردن بازیکن در بازی است. جاوا اسکریپت دو API اصلی برای کار با صدا ارائه می‌دهد:

• HTML Audio Element: ساده‌ترین راه برای پخش صداها. مناسب برای موسیقی پس‌زمینه یا صداهای ساده تک شلیک.

    // const backgroundMusic = new Audio('audio/bgm.mp3');
    // backgroundMusic.loop = true;
    // backgroundMusic.volume = 0.5;
    // backgroundMusic.play();

    // const shootSound = new Audio('audio/shoot.wav');
    // shootSound.volume = 0.8;
    // shootSound.play(); // May not play multiple times concurrently
    

• Web Audio API: برای کنترل دقیق‌تر صدا، افکت‌ها، موقعیت‌دهی سه‌بعدی صدا، و پخش همزمان چندین صدای کوتاه (مانند شلیک گلوله یا انفجار) ایده‌آل است. این API پیچیده‌تر است اما قدرت بیشتری فراهم می‌کند.

    // const audioContext = new (window.AudioContext || window.webkitAudioContext)();
    // async function loadSound(url) {
    //     const response = await fetch(url);
    //     const arrayBuffer = await response.arrayBuffer();
    //     return await audioContext.decodeAudioData(arrayBuffer);
    // }

    // let shootBuffer;
    // loadSound('audio/shoot.wav').then(buffer => {
    //     shootBuffer = buffer;
    // });

    // function playSound(buffer) {
    //     const source = audioContext.createBufferSource();
    //     source.buffer = buffer;
    //     source.connect(audioContext.destination);
    //     source.start(0);
    // }

    // // When player shoots:
    // // if (shootBuffer) playSound(shootBuffer);
    

معماری و ساختاردهی کد برای بازی‌های پیچیده‌تر

با افزایش پیچیدگی بازی، صرفاً نوشتن کد خطی در یک فایل .js کفایت نمی‌کند. برای حفظ خوانایی، قابلیت نگهداری و مقیاس‌پذیری کد، نیاز به معماری و ساختاردهی مناسب است.

استفاده از رویکرد شی‌گرا (OOP)

مدل‌سازی عناصر بازی به عنوان اشیاء (Objects) با ویژگی‌ها (Properties) و متدها (Methods) یکی از بهترین راه‌ها برای ساختاردهی کد بازی است. برای مثال، هر شخصیت، گلوله، دشمن، یا حتی خود بازی می‌تواند یک کلاس مستقل باشد.

class Player {
    constructor(x, y, width, height, speed) {
        this.x = x;
        this.y = y;
        this.width = width;
        this.height = height;
        this.speed = speed;
        this.image = new Image();
        this.image.src = 'player.png';
        this.lives = 3;
    }

    update(deltaTime, inputHandler) {
        // Update player position based on inputHandler (e.g., keyboard)
        if (inputHandler.keys['ArrowRight']) {
            this.x += this.speed * (deltaTime / 1000);
        }
        if (inputHandler.keys['ArrowLeft']) {
            this.x -= this.speed * (deltaTime / 1000);
        }
        // Keep player within canvas bounds
        if (this.x < 0) this.x = 0;
        if (this.x + this.width > canvas.width) this.x = canvas.width - this.width;
    }

    draw(ctx) {
        if (this.image.complete) { // Ensure image is loaded before drawing
            ctx.drawImage(this.image, this.x, this.y, this.width, this.height);
        } else {
            // Fallback for debugging if image not loaded
            ctx.fillStyle = 'red';
            ctx.fillRect(this.x, this.y, this.width, this.height);
        }
    }

    takeDamage() {
        this.lives--;
        if (this.lives <= 0) {
            // Trigger game over
        }
    }
}

class Enemy {
    constructor(x, y, type) {
        // ... properties specific to enemy
        this.x = x;
        this.y = y;
        this.type = type;
        this.markedForDeletion = false;
    }
    update(deltaTime) { /* ... enemy AI and movement ... */ }
    draw(ctx) { /* ... draw enemy ... */ }
}

class Game {
    constructor(canvas) {
        this.canvas = canvas;
        this.ctx = canvas.getContext('2d');
        this.player = new Player(100, 400, 50, 50, 200); // x, y, w, h, speed (px/sec)
        this.enemies = [];
        this.inputHandler = new InputHandler(); // Assuming a separate class for input
        this.score = 0;
        this.gameOver = false;
        // Other game state variables
    }

    update(deltaTime) {
        if (this.gameOver) return;

        this.player.update(deltaTime, this.inputHandler);
        this.enemies.forEach(enemy => enemy.update(deltaTime, this.player)); // Enemies may need player info
        this.enemies = this.enemies.filter(enemy => !enemy.markedForDeletion); // Remove dead enemies

        // Check collisions
        // Add new enemies
        // Update score
    }

    draw() {
        this.ctx.clearRect(0, 0, this.canvas.width, this.canvas.height);
        this.player.draw(this.ctx);
        this.enemies.forEach(enemy => enemy.draw(this.ctx));
        // Draw score, lives, etc.
    }
}

// In main script:
// const game = new Game(canvas);
// function gameLoop(timestamp) {
//     const deltaTime = timestamp - lastTime;
//     lastTime = timestamp;
//     game.update(deltaTime);
//     game.draw();
//     requestAnimationFrame(gameLoop);
// }
// requestAnimationFrame(gameLoop);

این رویکرد فوایدی از جمله:

• ماژولار بودن: هر کلاس مسئولیت‌های خاص خود را دارد.
• قابلیت استفاده مجدد: می‌توانید از کلاس‌های مشابه برای ایجاد انواع مختلف دشمنان استفاده کنید.
• خوانایی و نگهداری: کد سازماندهی شده و درک آن آسان‌تر است.

الگوهای طراحی (Design Patterns) مفید در بازی‌سازی

چندین الگوی طراحی رایج وجود دارد که می‌توانند در بازی‌سازی با جاوا اسکریپت مفید باشند:

• الگوی ماژول (Module Pattern): برای سازماندهی کد و ایجاد کپسوله‌سازی، به خصوص قبل از ES6 Modules.

  
      // const GameUtils = (() => {
      //     function calculateDistance(obj1, obj2) { /* ... */ }
      //     return {
      //         distance: calculateDistance,
      //         // ...
      //     };
      // })();
      // GameUtils.distance(objA, objB);
      

• الگوی کارخانه (Factory Pattern): برای ایجاد اشیاء بدون نیاز به تعیین کلاس دقیق آن‌ها. مفید برای ایجاد انواع مختلف دشمنان یا آیتم‌ها.

  
      // function createEnemy(type, x, y) {
      //     if (type === 'goblin') return new Goblin(x, y);
      //     if (type === 'orc') return new Orc(x, y);
      //     return null;
      // }
      // const newEnemy = createEnemy('goblin', 300, 100);
      

• الگوی حالت (State Pattern): همانطور که قبلاً برای مدیریت حالت‌های بازی (Menu, Playing, Paused) اشاره شد.
• الگوی مشاهده‌گر (Observer Pattern): برای ایجاد یک سیستم رویداد (event system) که در آن اشیاء می‌توانند به تغییرات در اشیاء دیگر گوش دهند. مثلاً، "مدیر امتیاز" به رویداد "دشمن کشته شد" گوش می‌دهد.

مقدمه‌ای بر استفاده از فریم‌ورک‌ها

در حالی که این مقاله بر روی استفاده از Canvas API خالص تمرکز دارد، باید اعتراف کرد که برای پروژه‌های بزرگ و پیچیده، اغلب استفاده از یک فریم‌ورک بازی 2D مانند Phaser.js یا Pixi.js بسیار کارآمدتر است.

• Phaser.js: یک فریم‌ورک کامل برای ساخت بازی‌های HTML5. ویژگی‌هایی مانند مدیریت صحنه (scene management)، فیزیک، انیمیشن‌ها، مدیریت ورودی، Preloader و ... را ارائه می‌دهد. Phaser بر پایه Canvas و WebGL بنا شده و بسیار قدرتمند است.
• Pixi.js: یک موتور رندرینگ 2D بسیار سریع که از Canvas و WebGL برای شتاب‌دهی سخت‌افزاری استفاده می‌کند. Pixi.js بیشتر یک کتابخانه رندرینگ است تا یک فریم‌ورک کامل بازی، اما می‌تواند به عنوان پایه برای ساخت موتورهای بازی سفارشی شما استفاده شود.

درک عمیق از Canvas API که در این مقاله پوشش داده شد، نه تنها شما را قادر می‌سازد بازی‌های کوچک و سفارشی خود را از صفر بسازید، بلکه به شما کمک می‌کند تا فریم‌ورک‌های موجود را بهتر درک کرده و از آن‌ها به صورت مؤثرتری استفاده کنید. این دانش پایه، قدرت واقعی را برای سفارشی‌سازی و بهینه‌سازی فراتر از آنچه فریم‌ورک‌ها به صورت پیش‌فرض ارائه می‌دهند، به شما می‌بخشد.

با این دانش و تکنیک‌ها، شما اکنون مجهزید تا قدم در راه پرماجرای توسعه بازی با جاوا اسکریپت و Canvas API بگذارید. این مسیر نیازمند صبر، خلاقیت و حل مسئله است، اما پاداش آن خلق دنیایی است که دیگران می‌توانند در آن غرق شوند. موفق باشید!